Leptynooporność

To, ile zjadamy w ciągu dnia zależy w dużej mierze od naszych przyzwyczajeń żywieniowych, ale także poziomu wielu hormonów, takich jak insulina i glukagon, cholecystokinina, grelina oraz leptyna. Ta ostatnia określana jest mianem hormonu sytości. Poziom leptyny determinowany jest w dużej mierze ilością tkanki tłuszczowej. Zależność ta jest wprost proporcjonalna – teoretycznie im więcej tkanki tłuszczowej, tym więcej leptyny. Ale w rzeczywistości osoby otyłe mają znaczny problem z nadmiernym apetytem, zatem działanie hormonu sytości jest u nich zaburzone. Jak wytłumaczyć ten paradoks?

Jakie funkcje pełni leptyna?

Leptyna to hormon białkowy syntetyzowany przede wszystkim przez tkankę tłuszczową, a w znacznie mniejszych ilościach – także przez tkankę mięśniową, żołądek czy przysadkę. Czynnikami pobudzającymi syntezę leptyny są:

– glukoza

– insulina

– glikokortykosteroidy

Natomiast hamująco na syntezę leptyny działają wolne kwasy tłuszczowe, a także hormon wzrostu i androgeny. Synteza leptyny podlega regulacji dobowej – szczyt wydzielania następuje między godziną 22 a 3.

Funkcje leptyny w organizmie to m. in. wspomaganie rozwoju płodu, regulowanie dojrzewania płciowego oraz płodności, a także wspomaganie odporności i zwiększanie gęstości mineralnej kości. Ponadto leptyna reguluje przemiany metaboliczne węglowodanów i lipidów. Leptyna sprzyja lipolizie, czyli spalaniu tkanki tłuszczowej, ponadto zwiększa zużycie glukozy oraz wrażliwość komórek na działanie insuliny.

Leptynooporność, czyli dlaczego nie mogę schudnąć?

Poziom leptyny pozostaje w bezpośrednim związku z poziomem tkanki tłuszczowej, co oznacza, że zachowanie optymalnego poziomu tkanki tłuszczowej pomaga utrzymać odpowiedni poziom leptyny we krwi. Dla kobiet jest to 4,1 – 25 ng/ ml, a dla mężczyzn – 1,2 – 9,5 ng/ ml. Gdy poziom tkanki tłuszczowej jest zbyt niski – lub nagle ograniczamy kaloryczność diety i redukujemy ilość tkanki tłuszczowej – wówczas poziom leptyny może być za niski. A to oznacza wzmożone uczucie głodu. Z kolei wysoki poziom tkanki tłuszczowej nie oznacza braku uczucia głodu – gdyż bardzo często nadwadze towarzyszy zjawisko leptynooporności. Jeśli bowiem nadmiarowa tkanka tłuszczowa syntetyzuje duże ilości leptyny, wówczas komórki przestają być wrażliwe na działanie hormonu – i wówczas pojawia się leptynooporność. Utrzymanie optymalnego poziomu tkanki tłuszczowej jest zatem najlepszym sposobem na zapewnienie fizjologicznego poziomu leptyny i zapanowaniem nad nadmiernym apetytem.

Wyjątkową sytuacją jest genetycznie uwarunkowana mutacja genu dla leptyny LPR. Osób dotkniętych tą mutacją nie jest wiele. Obecność takiej mutacji sprzyja niepohamowanemu apetytowi oraz pojawieniu się otyłości już w pierwszych latach życia.

Jak radzić sobie z leptynoopornością?

Osoby otyłe, które mają problemy z nadmiernym apetytem i dużą trudność sprawia im redukcja masy ciała, prawdopodobnie dotknięte są leptynoopornością. Wówczas nagła utrata tkanki tłuszczowej nie rozwiąże problemu, gdyż spadkowi objętości tkanki tłuszczowej towarzyszyć będzie spadek poziomu leptyny. Co zatem zrobić? Najlepiej jest odchudzać się stopniowo, stosując dietę bogatą w tłuszcz i ubogą w węglowodany. Taki jadłospis sprzyja stopniowej utracie tłuszczu i normalizowaniu poziomu leptyny we krwi. Wskazane jest także wyregulowanie dobowego rytmu – warto położyć się spać około 23 i przeznaczyć na sen 8 godzin. A w celu skontrolowaniu poziomu leptyny można wykonać badanie poziomu tego hormonu we krwi.