Obesitolog – nowa, potrzebna specjalizacja lekarska

Otyłość już jakiś czas temu zyskała miano jednej z największych epidemii, a stale pogarszające się statystyki tylko potwierdzają skalę problemu. Otyłość jest traktowana jak złożona choroba, której konsekwencją jest rozwój innych schorzeń przewlekłych. Co roku nadmierna masa ciała jest na świecie przyczyną kilku milionów zgonów, a liczby te będą się powiększać.

Jak wygląda obecnie leczenie otyłości?

Na jaką profesjonalną pomoc mogą liczyć osoby z nadmierną masą ciała? W gabinecie lekarza osoby otyłe dostaną receptę na leki na nadciśnienie, leki obniżające poziom cholesterolu czy glukozy we krwi. Na odchodnym usłyszą, że „przydałoby się schudnąć”. Ci pacjenci, którzy wezmą sobie tą uwagę do serca – podejmą samodzielne próby odchudzania (najczęściej niestety nieudane) bądź podejdą do sprawy bardziej odpowiedzialnie i trafią do gabinetu dietetyka. Inni natomiast ograniczą się jedynie do stosowania leków i nie zmienią swoich nawyków żywieniowych na zdrowsze. A to oznacza nieskuteczną walkę zarówno z otyłością, jak i jej poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.

Błędem jest wdrożenie wyłącznie leczenia objawowego, np. normalizowania poziomu glukozy czy lipidogramu bądź optymalizowania ciśnienia krwi, bez jednoczesnego zalecenia dotyczącego redukcji masy ciała. Błędem jest koncentrowanie się wyłącznie na przywróceniu prawidłowej masy ciała bez wdrożenia odpowiedniego leczenia powikłań otyłości. Leczenia, które powinno być kontynuowane do momentu, gdy wraz z redukcją tkanki tłuszczowej dojdzie do przywrócenia prawidłowego funkcjonowania organizmu oraz ustąpienia objawów chorobowych. Potrzebne jest natomiast interdyscyplinarne podejście do kwestii otyłości jako choroby. I tym zajmuje się obesitologia, czyli odrębna specjalizacja lekarska, koncentrująca się na kompleksowym leczeniu otyłości. Niestety – w Polsce wciąż jeszcze nie ma tej specjalizacji, o której na świecie robi się coraz głośniej.

Największym paradoksem, z jakim zmierzyć muszą się osoby otyłe jest fakt, że dopiero po osiągnięciu otyłości olbrzymiej (klinicznej) można liczyć na profesjonalną pomoc. I wówczas sprowadza się ona do bardzo inwazyjnego lecenia bariatrycznego, czyli zmniejszenia żołądka. Natomiast osoby z nawagą czy otyłością I lub II stopnia nie są obejmowane należytą opieką medyczną. Poza oczywistymi, negatywnymi konsekwencjami dla zdrowia, takie podejście ma jeszcze jedną zasadniczą wadę. Pozwala wierzyć osobom z nadwagą, że ich problem nie jest na tyle poważny, by go leczyć. I nadwaga dalej postrzegana jest jako problem estetyczny, a nie zdrowotny.

Obesitologia – oto, czego brakuje osobom otyłym

Obesitologia to specjalizacja medyczna koncentrująca się na traktowaniu otyłości jako choroby wymagającej leczenia. Specjalizacja ta obejmuje internę, endokrynologię, psychologię, dietetykę. Dzięki temu otyłość postrzegana jest nie tylko jako konsekwencja niezdrowego stylu życia, ale także zaburzeń hormonalnych czy metabolicznych. A z drugiej strony – holistyczne podejście do otyłości pozwala zobaczyć w niej nie tylko defekt estetyczny, ale także przyczynę poważnych zaburzeń zdrowotnych.

Osoby dotknięte nadwagą bądź otyłością nie mogą obecnie liczyć w Polsce na taką kompleksową opiekę zdrowotną, ale nie oznacza to, że nie ma możliwości holistycznego leczenia. Kluczowe znaczenie ma tu świadomość zarówno samego pacjenta, ale także lekarza dotycząca ogromnej roli diety w leczeniu otyłości. Poza tradycyjną farmakoterapią konieczne jest zatem wdrożenie dietoterapii – a tu rola dietetyka jest nie do przecenienia. Niedopuszczalna jest sytuacja, gdy dwóch specjalistów – lekarz i dietetyk podważają nawzajem swoje kompetencje. Zazwyczaj lekarze umniejszają rolę dietetyka, nie dostrzegając ogromnego potencjału leczniczego indywidualnej diety. Z drugiej strony – niektórzy dietetycy deklarują możliwość „uleczenia” wielu schorzeń dietą. I rzeczywiście – dieta może złagodzić objaw wielu chorób, a przyczyniają się do redukcji tkanki tłuszczowej, może także wyeliminować podstawową przyczynę licznych dolegliwości. Ale niekiedy konieczne jest jednoczesne stosowanie tradycyjnej farmakoterapii.

Wprowadzenie obesitologii jako nowej specjalizacji lekarskiej stanowić mogłoby efektywne rozwiązanie w zakresie leczenia, ale także profilaktyki otyłości. A ścisła współpraca lekarza z dietetykiem gwarantowałaby holistyczne podejście do kwestii nadmiernej masy ciała. Według Raportu Fundacji Osób Chorych na Otyłość OD – WAGA, do 2048 r w Polsce nie będzie ani jednej osoby o prawidłowym BMI. Pozostało zatem niewiele czasu, aby już na etapie lekkiej nadwagi wdrażać zaawansowane leczenie, koncentrujące się na normalizacji masy ciała, a także gospodarki hormonalno – metabolicznej. Tylko takie postępowanie może oddalić widmo lawinowego wzrostu osób otyłych, umierających z powodu cukrzycy, nadciśnienia czy innych chorób układu sercowo – naczyniowego.