PCOS jako konsekwencja zaburzeń bakteryjnej flory jelitowej?
Zespół policystycznych jajników PCOS to choroba endokrynologiczna, która przebiega z zaburzeniem gospodarki hormonalnej – charakterystyczny jest podwyższony poziom androgenów, czyli męskich hormonów płciowych. Pomimo tego, iż PCOS jest jedną z najczęstszych endokrynopatii dotykających kobiet, przyczyny rozwoju choroby wciąż jeszcze nie zostały w pełni poznane. Określono co prawda kilka czynników mogących generować rozwój PCOS, ale nie wyjaśniono jednoznacznie, w jaki sposób czynniki te sprzyjają rozwojowi choroby. A wyniki badań naukowych pozwalają na identyfikowanie kolejnych czynników ryzyka.
PCOS – jakie są przyczyny?
Zespół policystycznych jajników to najczęstsza przyczyna hiperandrogenizmu u kobiet, czyli zwiększenia poziomu męskich hormonów płciowych – androgenów. Istnieje szereg czynników, które mogą sprzyjać rozwojowi tego zaburzenia. Niektóre z nich mogą być traktowane jako czynniki wywołujące PCOS, ale z drugiej strony – mogą one stanowić konsekwencję zespołu policystycznych jajników. Mowa przede wszystkim o otyłości i zaburzeniach gospodarki węglowodanowo – insulinowej. Wiadomo bowiem, że PCOS przebiega z insulinoopornością, hiperglikemią oraz zaburzeniami lipidowymi, a to sprawia, że zespół policystycznych jajników stanowi czynnik ryzyka rozwoju chorób układu sercowo – naczyniowego.
Ponad połowa kobiet cierpiących na PCOS dotkniętych jest insulinoopornością, przy czym trudno określić, czy insulinooporność jest przyczyną czy konsekwencją zaburzeń hormonalnych. Do rzadkości nie należy ponadto zespół metaboliczny, czyli szeroki panel zaburzeń zdrowotnych, obejmujących m. in. otyłość trzewną, nadciśnienie, zaburzenia lipidowe czy hiperglikemia. U kobiet z insulinoopornością zwiększenie wrażliwości komórek na insulinę skutkuje normalizacją czynności wewnątrzwydzielniczej, a także uregulowania cyklów miesięcznych i owulacji. Dlatego jednym z najważniejszych celów terapeutycznych w przebiegu zespołu policystycznych jajników jest redukcja insulinooporności oraz nietolerancji glukozy. Dzięki temu możliwe jest zredukowanie zaburzeń hormonalnych towarzyszących PCOS, a także prewencja cukrzycy typu 2 oraz chorób układu sercowo – naczyniowego. PCOS często powiązany jest z otyłością, a ta – nasila insulinooporność. Wynika to m. in. z upośledzonego wykorzystywania glukozy jako źródła energii przez mięśnie, a także z konkurowania kwasów tłuszczowych i glukozy o wykorzystanie ich w celu pozyskania energii. U wielu kobiet z PCOS rozpoznawana jest otyłość brzuszna, a redukcja masy ciała prowadzi do spadku stężenia insuliny i glukozy, testosteronu oraz przywrócenia regularnych cyklów menstruacyjnych. Okazuje się, że wysoki poziom insuliny zaburza powstawanie pęcherzyków i proces owulacji.
Zespół policystycznych jajników a flora bakteryjna jelit
W ostatnich latach wiele mówi się o ogromnej roli jelit, a ściślej – jelitowej flory bakteryjnej. Zaburzenia w składzie flory bakteryjnej mogą prowadzić do poważnych schorzeń – i to wcale nie dotyczących jelit, a całego organizmu. Wśród najważniejszych wymieniane są m. in.: autyzm, zaburzenia odporności, depresja, a także choroby układu sercowo – naczyniowego. Być może to tej stale wydłużającej się liczby już wkrótce dopisany zostanie zespół policystycznych jajników. Dlaczego? Badania chińskich naukowców rzucają nowe światło na związek między mikrobiomem a PCOS. Wykazano m. in., że u kobiet cierpiących na zespół policystycznych jajników występuje wzrost populacji bakterii Bacteroides vulgatus w jelitach. Co więcej – przeszczepienie takiej nieprawidłowej flory bakteryjnej zdrowym myszom prowadziło do rozwoju u tych zwierząt zespołu policystycznych jajników.
Być może w przyszłości przywrócenie prawidłowego składu flory bakteryjnej stanowić będzie strategię leczniczą u kobiet chorujących na PCOS. Zanim jednak taki model leczenia będzie powszechnie stosowany, warto samemu zadbać o jelita. Odpowiednio skomponowana dieta zadba zarówno o florę bakteryjną jelit, jak i pozwoli zapanować nad insulinoopornością, co ma kluczowe znaczenie w terapii PCOS. A co najciekawsze – wszystkie te założenia spełnia jedna dieta – niskowęglowodanowo i bogatotłuszczowa. Taki model żywienia powinna zastosować każda kobieta chorująca na zespół policystyczych jajników, jak i każda z pań, które chcą wdrożyć skuteczną profilaktykę tego schorzenia.